10 baskijskich legend pełnych starożytnej mitologii

Kwiecień 2, 2024

Mity i legendy ludzi wyjaśniają w dużej mierze, w jaki sposób ich pierwsi mieszkańcy zinterpretowali i próbowali dać symboliczne wyjaśnienie zjawisk i momentów, w których musieli żyć, a których w tym czasie nie było wiadomo, dlaczego tak się stało.

Już tylko na Półwyspie Iberyjskim możemy znaleźć różnorodne tradycje, mity i inne próby wyjaśnienia świata z kultur takich jak rzymski, Wizygoci, Arab czy chrześcijanin, a nawet wcześniej takich jak Iberyjski, celtycki czy baskijski. , Jednym z terytoriów o większej różnorodności mitów i legend jest Kraj Basków. Właśnie dlatego w tym artykule przejrzyjmy małą próbkę baskijskich legend , wszystkie o wielkim znaczeniu kulturowym.

Powiązany artykuł: "10 legend irlandzkich pełnych mitologii i folkloru"

10 mitów i baskijskich legend

Następnie zobaczymy kilkanaście baskijskich mitów i legend, w których możemy znaleźć istotne elementy tradycyjnego folkloru tych ziem .

Zwykle odnoszą się do naturalnych elementów skupionych wokół góry, lasu i zamieszkujących je stworzeń, a także postaci i mitologiczne istoty powstałe w starożytności, typowej dla kultury baskijskiej (mieszkańcy terytoriów tworzących Kraj Basków w czasach przed Rzymianami), chociaż także z wpływami i adaptacjami celtyckimi są właścicielami zmiany wierzeń religijnych (jak na przykład przybycie i przyjęcie chrześcijaństwa, jak większość religii).

1. Bogini Mari w Txindoki

Przekonania religijne Basków i ludu Basków do przybycia chrześcijaństwa obejmowały wiarę w różne bóstwa, jedną z najważniejszych jest bogini Mari , Bóstwo to była kobieca istota, która miała władzę nad burzami i nad naturą (do tego stopnia, że czasami była mylona z boginią matki Ziemi, Amalur) i która była okrutna wobec kłamstwa lub dumy. S powiedział, że miał swój główny dom w jaskiniach Mount Amboto, chociaż miał i poruszał się między różnymi górami.

Legenda mówi, że po kilku latach bez przechodzenia przez Górę Txindoki, bóstwo Mari wróciło, aby odwiedzić swój dom w tej elewacji. Przybycie bóstwa nie było nieznane: latający koń w płomieniach przetransportował ją, a jej przybyciu towarzyszyły deszcze aż bóstwo dotarło do jego pokoi.

Pewnego dnia pasterka przyprowadziła stado swego pana do nieobecności góry, aby po południu zgromadzić je i wrócić do domu. Ale kiedy im powiedział, zdał sobie sprawę, że go brakuje, bojąc się, że wspiął się na szczyt. Pomimo obawy, że bóstwo ją ukarze, pasterka rozpoczęła wspinaczkę w poszukiwaniu zwierzęcia, które znalazła przy wejściu do jaskini w pobliżu szczytu.

Ale młoda kobieta również znalazła w niej bóstwo. Bogini wirowała i zaczęła prosić pastora o współpracę w jej zadaniu. W zamian obiecał, że ją wynagrodzi i że pewnego dnia będzie miała własną trzodę. Pastor przyjął i przez następne siedem lat uczył się nie tylko kręcenia, ale także takich rzeczy, jak język zwierząt, a także pomagał bogini. Po tym czasie Bóstwo dało mu ogromny kawałek węgla, zanim zniknęło , Po wyjściu z jaskini pasterz zrozumiał, że węgiel stał się złotem, dzięki któremu mogła kupić własny dom i stado.

Może jesteś zainteresowany: "10 najlepszych hiszpańskich legend (starożytnych i obecnych)"

2. Legenda o Basajaun i pszenicy

W baskijskiej mitologii jest duże, owłosione i potężne stworzenie, z humanoidalną stopą i stopą kopyta, które często nazywane jest baskijskim yeti: Basajaun. Ta istota, o wielkiej sile i pomysłowości, jest uważany za obrońcę przyrody i zwierząt gospodarskich i gwiazdy w licznych legendach (czasami z uwzględnieniem pojedynczego stworzenia, aw innych odnoszących się do dwóch lub więcej członków tego samego gatunku geniuszu). Jeden z nich, w którym omawiane jest pochodzenie rolnictwa, przedstawia się następująco.

W czasach, zanim ludzkość znała rolnictwo lub hodowlę zwierząt i gdzie zaczęły osiedlać się pierwsze populacje w regionie, jedna z pierwszych ziemskich osiedli w Kraju Basków powstała na Górze Gorbea. Na szczycie tej góry mieszkał także Bajadżun, który dominował nad rolnictwem i żywym inwentarzem i żył wygodnie. Chociaż ludzie przechodzili wielki głód, Basajaun odmówił podzielenia się swoją wiedzą z ludźmi .

Ale pewnego dnia młody Otxando postanowił coś zmienić. Otxando zbliżyło się do terytorium Basajaun, które zbierało pszenicę na swoich polach i gromadziło je w snopach. Tam rzucił im wyzwanie, by przeskoczyli przez snopy, manifestując moc skakania więcej niż ogromne istoty. Ci, zaskoczeni, zaakceptowali wyzwanie.Podczas gdy wielki i potężny Basajaun skakał bez problemu, Otxando nie przestał na nie padać, tracąc i przyjmując drwiny z takich istot.

Młody człowiek wrócił do wioski. Jednakże, zdejmując buty i potrząsając nimi, kilka nasion, które utknęły, spadło na ziemię. Nasiona te zostałyby zasadzone, a dzięki nim narodziłyby się pierwsze pola pszenicy zasadzone przez ludzi , będąc źródłem pożywienia, takiego jak chleb.

Inna wersja mówi, że to Martiniko podjął podobne wyzwanie w Basajaun w jaskini, aby uzyskać ziarno, z tym samym rezultatem. Później trafi do tej samej jaskini, aby zrozumieć, jak ją obsadzić, coś, co odkryje, że słyszy te stworzenia śpiewające piosenkę, w której nieumyślnie wyjaśnili.

3. Czerwony byk: Zezengorri

Kolejną mitologiczną istotą baskijskich legend jest Zezengorri, czerwony byk , Ta istota, duch, który strzeże wejścia do jaskini, charakteryzuje się wydaleniem ognia przez usta i nos, a nawet może atakować tych, którzy zakłócają jaskinie, w których przechowują skarby bogini Mari. Legenda wspomina, że jest to w stosunku do Atxulaur w jaskini, na Mount Itzine.

Legenda głosi, że kiedyś był złodziej żyjący w jaskini Atxulaur, przybywający przez lata, by zgromadzić wielki skarb. Jednak złodziej przeniósłby się na nowe ziemie (szczególnie ziemie francuskie), aby dalej kraść, podróż, w której w końcu zostanie aresztowany i ostatecznie zabity.

Po śmierci złodzieja byli tacy, którzy chcieli wejść do jaskini w poszukiwaniu skarbu , Jednak duch złodzieja pojawiał się za każdym razem w postaci czerwonego i magmowego byka, ścigając ich. Ci ludzie w końcu odkryli, że szczątki złodzieja były jeszcze daleko od ich domu.

Poszli, by odzyskać ich kości i sprowadzili z powrotem do miejsca, w którym żył człowiek: wyrzucili je przy wejściu do jaskini, zatapiając je natychmiast. Tak się stało, zwierzę przestało ich straszyć i pozwoliło im wejść, złodziej mógł odpocząć w pokoju i tych, którzy szukali jego skarbu, aby go odzyskać.

4. Legenda o Mariurrianie

Legenda, która mówi nam o znaczeniu rodziny i chroni ją przed względami materialnymi, proponuje nam krytykę chciwości, a jednocześnie jest związana z geografią Kraju Basków, jest legendą Mariurrika, która brzmi następująco: ,

Był kiedyś król Nawarry, który podjął się oddania swojej córki Doña Urraca w małżeństwie z człowiekiem, któremu udało się pokonać jednego z jego poddanych. Pedro Ruiz, Władca Domu Muntsaratz de Abadiano, odpowiedziałby na to wyzwanie, któremu udało się wyjść zwycięsko i zdobyć rękę księżniczki. Wraz z upływem czasu para miała dwoje dzieci: Ibon i Mariurrika.

Mariurrika była najmniejsza, a jednocześnie nienawidziła swojego starszego brata, który był pierworodnym i przyszłym spadkobiercą. Jednakże, w celu przejęcia spadku, dziewczyna planowała z pokojówką, aby zakończyć życie swojego brata : Postanowili wybrać się z nim na wycieczkę do Mount Amboto. Tam go upili, raz w stanie pijaństwa i snu, by go popchnąć, aby upadł, upadł i umarł na gorącym uczynku. Po śmierci Ibona Mariurrika wrócił do domu udając, że śmierć brata była przypadkiem.

Chociaż grupa została wysłana, by odzyskać ciało, nigdy nie została odnaleziona. Jednak po zmroku Mariurrika zaczęła mieć silne sumienie i kiedy już spała, miała koszmary o swoim zmarłym bracie zbliżającym się do niej i wskazując, oskarżając ją o jego śmierć. Po przebudzeniu, młodzi był otoczony przez grupę złych geniuszy znanych jako Ximelgorris (złe duchy), którzy przyszli jej szukać. Mariurrika zniknęła tej nocy, aby nie wrócić, krążą plotki, że żyje w górach, gdzie zabił swojego brata lub został wrzucony w otchłań zagubionych duchów.

5. Stworzenie Słońca, Księżyca i eguzkilorei

Słońce i Księżyc są bardzo ważnymi gwiazdami dla człowieka, ponieważ są nawykowe, że różne kultury zrealizowały mity i legendy w odniesieniu do momentu ich stworzenia. Baskijska mitologia nie jest wyjątkiem. Co ciekawe, legenda, która mówi o jego powstaniu, odnosi się również do stworzenia typowego i tradycyjnego kwiatu w kulturze baskijskiej: eguzkilorea. Chodzi o to kwiat, który tradycyjnie używany był przez baskijski lud jako amulet ochrony przed złem, zwanym także kwiatem słońca. Legenda, która mówi nam o pochodzeniu tych elementów, jest następująca.

Tysiące lat temu, kiedy ludzkość tylko zaczęła zaludniać Ziemię, świat pogrążony był w ciągłej ciemności: ani Słońce, ani Księżyc nie istniały. Człowiek był przerażony licznymi mitologicznymi stworzeniami, z którymi musiał żyć i który nie przestał ich atakować od najpełniejszej ciemności. Z tego powodu rozpaczliwie modlili się do Amalur, wielkiej Matki Ziemi , w poszukiwaniu pomocy i ochrony.Nacisk ludzi spowodował, że ostatecznie Amalur postanowił pomóc im stworzyć Księżyc, jako świetlistą istotę, która pozwoliła im zobaczyć.

Chociaż początkowo byli przerażeni, w końcu się do tego przyzwyczaili. Jednak czarownice, geniusze i inne stworzenia również przyzwyczaiły się do tego, ponownie terroryzując ludzkość. To znowu uciekło się do Amaluru, modląc się o silniejszą ochronę. Planeta zareagowała tworząc Słońce, a wraz z nim dzień i warzywa.

Ludzkość przyzwyczaiła się do tej gwiazdy, podczas gdy większość stworzeń, które ją nękały, nie. Ale te wciąż wychodziły w nocy, coś, co sprawiło, że ludzie prosili o pomoc po raz trzeci. Ziemia postanowiła odpowiedzieć po raz ostatni: stworzył eguzkilorea lub kwiat słońca , które w nocy zamykają drzwi, sprawiają, że nocne istoty myślą, że są przed Słońcem i nie zbliżają się, bojąc się ich świetlistości.

6. Wąż Baltzola

Legenda opowiadająca historię skupioną wokół jaskini Baltzola, w której obserwuje się takie elementy, jak ochrona przyrody, jak również reperkusje i odwet działań z biegiem czasu.

Legenda ma to Dwaj bracia, Joxe i Santi, przybyli pewnego dnia do jaskini Baltzola przyciąga legenda, która powiedziała, że lamiowie trzymają w niej skarb. Po przybyciu zobaczyli wielkiego węża, śpiącego, przy wejściu. Santi, najmłodszy i najbardziej szalony, rzucił w niego kamieniem z takim szczęściem, że wyciął część ogona, zanim udało się uciec wężowi. Joxe, najstarszy, oskarżył akt do brata i zmusił go do pozostawienia zwierzęcia w spokoju. Oboje zdecydowali się wrócić do domu.

Wiele lat później, Joxe musiał wyemigrować, aby zarobić fortunę. Chociaż mieszkał w tym miejscu, nigdy nie opuścił domu. Ale pewnego dnia przybył człowiek, który miał brakującą nogę, a biorąc go za rękę, przetransportował go z powrotem do Baltzoli. Tam i przed zniknięciem mężczyzna powiedział mu, że aby nie musiał znowu wychodzić, dał mu pudełko ze złota, a on dał mu pas dla brata. Joxe poszedł szukać swojego młodszego brata, mówiąc mu, co się stało.

Po uświadomieniu sobie, że mężczyzna bez nogi nigdy nie użył niczego, aby się utrzymać, Santi zdecydował się przez przypadek, by przywiązać pas do drzewa, które nagle zaczęło płonąć , Po spojrzeniu na siebie oboje zrozumieli, że ten człowiek to nikt inny niż wąż, którego Santi okaleczył wiele lat temu i którego Joxe bronił.

7. Legenda o czarnym psie

Zwierzęta najbliżej człowieka również są gwiazdami w wielu legendach. W przypadku psa często wiąże się z legendami stają się strażnikami ducha zmarłych albo nawet, że są duszami w bólu. Jedna z legend z udziałem psa jest następująca.

Legenda głosi, że kiedyś młody biskup, który chciał się ożenić, był w trakcie rozdawania zaproszeń na wesele. Po drodze minął cmentarz, na którym zobaczyłem czaszkę spadającą na ziemię , Młody człowiek dał mu kopa, mówiąc w burleski sposób, że została również zaproszona. Wkrótce jednak uświadomił sobie, że ściga go wielki czarny pies, patrząc na niego w taki sposób, że się przestraszył. Po powrocie do domu powiedział matce, co się stało, co zaleciło, aby szybko porozmawiał ze starszym czarodziejem miasta o radę.

Chłopak szybko pobiegł do niego, a starzec powiedział mu, że pies jest strażnikiem trupa, do którego należała czaszka i że zamierza pomścić popełnione zbrodnie. Jednak powiedział mu, że aby poprawić bałagan, weźmie psa, a podczas bankietu zawsze służyć mu najpierw, przed gośćmi. Nadszedł dzień ślubu, a młody człowiek zrobił tak, jak mu kazano, dając mu zawsze najlepsze ukąszenia, mimo krytyki gości. Po tym, pies wskazał, że zrobił dobrze, bo tym gestem jego właściciel (martwy) postanowił mu wybaczyć. Potem pies zniknął.

8. Legenda o Paseo de los Caños

Niektóre baskijskie legendy o wielkim starożytności nie tylko mówią o elementach naturalnych, ale także odnoszą się do orografii określonych części miast, takich jak ta, która ma miejsce w Paseo de los Caños w Bilbao.

Legenda mówi, że na tej wyprawie możesz obserwować jakieś dziwne ślady spowodowane wyścigiem między aniołem a diabłem dla duszy lokalnej młodej kobiety , Dziewczyna była osiemnastoletnią dziewczynką, która zawsze żyła w trudnych warunkach i która modliła się do Boga, aby do niego dołączył.

Chociaż diabeł zawsze próbował ją kusić, nigdy się nie poddała. Po jego śmierci wysłano anioła, aby zabrał ją do nieba, ale przyszedł także diabeł: obaj pobiegli za duszą, młodą kobietą, zostawiając rasę obu znaków na podłodze. W końcu to anioł dotarł do duszy dziewczyny, zabierając ją do nieba.

9. Zakochana Lamia i Pasterz

Inne z najpopularniejszych stworzeń przedchrześcijańskiej kultury baskijskiej to lamiowie.Chociaż w innych kulturach istoty te są prawie wampiryczne i demoniczne, kultury baskijskie różnią się od pierwotnie istoty te były bytami podobnymi do nimf lub syren , często o cechach antropomorficznych, takich jak łapy kaczych lub ogony ryb i życzliwy charakter, chociaż mogą być rozwścieczone, jeśli ich grzebień zostanie skradziony i nie będą mogli wejść na konsekrowaną glebę. Istnieje wiele legend o tym, że tutaj prezentujemy legendę skupioną na miłości.

Legenda głosi, że pasterz, po zabraniu trzody na górę, Usłyszał melodyjną piosenkę, która sprawiła, że zapomniał o swoich zwierzętach, aby sprawdzić, kto śpiewa , Znalazł piękną dziewczynę na środku rzeki, przeczesując jej włosy złotym grzebieniem. Pastor natychmiast poprosił o małżeństwo, na które się zgodziła.

Pastor wrócił do wioski i powiedział matce, która z niepokojem poprosiła o radę. Otrzymał zalecenie że syn spojrzał na stopy młodej kobiety, zanim skończył decydować, czy wyjść za mąż , w celu oceny, czy była ona człowiekiem czy lamią. Chłopiec wrócił na górę, aby zobaczyć swoją ukochaną, zauważając jednak, że jego stopy były płetwiaste i typowe dla kaczki: to była lamia. Młody pastor powrócił ze smutkiem do domu, gdzie zachorował i zachwycał się czasem ze swoją narzeczoną. W końcu umarł.

Młoda Lamia, po dowiedzeniu się, pobiegła do domu swojego kochanka, by okryć go złotym prześcieradłem i pożegnać się. Próbował podążać za procesją pogrzebową, ale nie mógł uczestniczyć w ceremonii, ponieważ nie mógł wejść na poświęconą ziemię. Dziewczyna płakała tak mocno, że w końcu generowała sprężynę w miejscu, gdzie spadały jej łzy.

10. Jednorożec z Betelú

Jednorożce są stworzeniami, które są obecne w wielu mitologiach i są związane z dziewictwem i czystością, ale w mitologii baskijskiej i legendach jest tylko jeden przykład legendy, w której uczestniczą. Legenda głosi, co następuje.

Król Nawarry Sancho Wielmożny i jego żona Dona Aldonza mieli dwie córki wielkiej urody: Violante i Guiomar. Pewnego dnia do zamku króla przyszedł rycerz, który zakochał się w Guiomarze, miłość odwzajemniona. Jednak rycerz wyjechał na wojnę i zmarł w tym czasie coś, co przygnębiło młodą kobietę.

Jakiś czas później królowa zmarła, coś, co sprawiło, że król Sancho był strasznie obolały do tego stopnia, że zaczął powoli poważnie chorować, stawać się słabszym i słabszym. Chociaż żaden lekarz nie zdołał mu pomóc, staruszek wskazał, że jedynym sposobem na wyleczenie go jest przygotowanie eliksiru, który znał, ale wymagało to specjalnego składnika: należy go wypić przez róg jednorożca.

Na szczęście staruszek wiedział, gdzie jest jeden: w lasach Betelú , Ale jednorożec to istota o wielkiej mocy i trudnym chwytaniu, która akceptuje tylko zbliżanie się do dziewicy, która nie doświadczyła miłości ani jej trudów. Jedynymi, którzy mogliby go zdobyć były Violante i Guiomar.

Pierwsza przyszła zdecydowanie do lasu, ale gdy usłyszała rżenie mitycznej istoty, była przerażona i uciekłaby z powrotem do zamku. Guiomar, biorąc pod uwagę coraz bardziej niebezpieczny stan zdrowia króla, postanowił udać się do stworzenia, mimo że wiedział, że jej cierpienie z powodu miłości rycerza naraziło ją na niebezpieczeństwo. Guiomar poszedł z kilkoma kusznikami do lasu, wskazując, że w przypadku ataku strzelają do jednorożca. Kobieta znalazła jednorożca, ale gdy się do niego zbliżyła, zwierzę zaatakowało ją i przebiło ją róg, zabijając ją, zanim kusznicy mogli zrobić cokolwiek.

Zabrali trup Guiomara i róg z powrotem do zamku. Chociaż staruszek mógł zrobić napar i udało mu się odzyskać siły po chorobie, monarcha zmarł wkrótce po śmierci swojej ukochanej córki.

Odnośniki bibliograficzne

Calleja, S. (2011). Opowieści i legendy Kraju Basków. Editorial Anaya. Madryt, Hiszpania
Garmendia Larrañaga, J. (2007) .Przykłady, czarownice i pogan: Mity i legendy Basków - Eusko ikaskuntza. Donostia, Hiszpania.
Martínez de Lezea, T. (2004). Legendy Euskala Herrii. Publikacja Erein.
Martínez de Lezea, T. (2016). Magiczne trasy Administracja Wspólnoty Autonomicznej Kraju Basków. Bilbao [Online] Dostępne pod adresem: //turismo.euskadi.eus/contenidos/recurso_tecnico/aa30_folletos/es_def/folletos/2016/mitologia/rutas_magicas.pdf.