Czy podczas dzielenia mózgu pojawiają się dwie świadomości?
Jednym z najważniejszych postępów terapeutycznych w epilepsji i neurochirurgii jest sekcja ciała modzelowatego. Struktura ta łączy dwie półkule i, między innymi, pozwala przekazywać informacje z jednej strony na drugą. Pozwala także na rozprzestrzenianie się elektrycznej aktywacji padaczki, dzięki czemu jej sekcja i oddzielenie dwóch półkul zapobiega napadom epileptycznym.
Co się stanie, gdy podzielimy mózg na dwie części? Opisano, w jaki sposób rozłączenie między dwiema półkulami mózgowymi powoduje trudności i zmiany w wykonywaniu zadań wymagających integracji informacji. Kiedy tak się dzieje, działa tak, jakby jedna część mózgu znała informacje, a druga nie, tak jakbyśmy mieli podwójny mózg. Czy możemy zatem mówić o podwójnej świadomości?
Podzielony mózg
Kiedy naukowcy przetestowali wizualne funkcje pacjentów poddawanych kalosomom, odkryli dziwne zjawisko. Najwyraźniej, gdy przedstawiamy obiekt w jego odpowiednim polu widzenia, są oni w stanie go rozpoznać i wskazać werbalnie, a także podnieść prawą rękę. Jednak gdy obiekt, który ma zostać rozpoznany, znajduje się w lewym polu, podczas gdy pacjent twierdzi, że nie widzi absolutnie żadnego obiektu, wskazuje na niego jego lewa ręka.
Ta pozorna sprzeczność rozwiązuje się szybko, jeśli wiemy, że kontrola nad ciałem została przekroczona : prawa półkula kontroluje lewą część ciała, podczas gdy lewa półkula kontroluje prawą część. W ten sposób, gdy obiekt jest przedstawiony na prawym polu, lewa półkula reaguje unoszeniem prawej ręki i słownie, ponieważ mowa jest po lewej stronie. Z drugiej strony, gdy obiekt znajduje się na lewym polu, prawa półkula odpowiada, podnosząc lewą rękę, ale nie może jej wyrazić słownie, ponieważ język kładzie się na drugiej półkuli.
Jednak ten pogląd na temat podzielonego mózgu nie jest tak jednoznaczny, jak byśmy chcieli. Dowody przemawiające za tym zjawiskiem są zredukowane i stają się coraz mniejsze, ponieważ obecnie mamy lepsze alternatywy dla kalosotomii w leczeniu padaczki. Powoduje to problemy z odtwarzalnością, które są trudne do przezwyciężenia. Z drugiej strony istnieją wątpliwości co do tego, czy klasyczne przypadki opisane w literaturze są rzeczywiście tak reprezentatywne, jak twierdzą, ponieważ w już i tak niewielkiej próbie pacjentów z usuniętymi węzłami są wyjątki, które nie są zgodne z tym, co przewiduje się zgodnie z teorią.
Teorie o świadomości
Dwie najbardziej odpowiednie teorie do zrozumienia fenomenu podzielonego mózgu to teoria globalnej przestrzeni roboczej (Global Workspace Theory lub GWT) autorstwa Bernarda Baarsa i teoria integracji informacji (Teoria informacji integracyjnych lub IIT).
GWT proponuje metaforę teatru dla zrozumienia świadomości , Wszystkie te procesy i zjawiska, o których wiemy, to te, które są oświetlone przez koncentrację uwagi, tak jak w pracy, ognisko rzuca światło na te części sceny, które są istotne dla działania. W cieniu są różnego rodzaju procesy, które nie są skupione, nie osiągają świadomości. Zatem świadomość jest jednolitym procesem, a część mózgu na dwoje powinna dać miejsce podwójnej świadomości lub świadomości skupionej tylko na jednej półkuli tych dwóch.
IIT proponuje, że jest to suma integracji informacyjnej, która buduje świadomość. Im bardziej zintegrowane informacje, tym wyższy poziom świadomości. W jednolitym mózgu wszystkie informacje zbiegają się w jednym punkcie tworząc pojedynczą świadomość. W podzielonym mózgu, w którym informacja z jednej strony nie dociera do drugiej, należy uformować dwa różne punkty zbieżności informacji, prowadzące do powstania dwóch różnych świadomości, każda z własną informacją półkulistą.
Czy naprawdę tworzą się dwie świadomości?
Naukowcy przetestowali nieodwracalność klasycznej teorii podzielonego mózgu za pomocą sekcji ciała modzelowatego , W tym celu zrekrutowali dwie osoby, które przeszły ten uraz w sposób terapeutyczny, i przeprowadzili pięć eksperymentów z rozpoznawaniem wizualnym.
W przeciwieństwie do tego, co opisano w podręcznikach, uczestnicy doskonale potrafili wskazać, gdzie bodziec wizualny był, jeśli się pojawił, w dowolnej części pola widzenia, zarówno wskazując ręką, jak i słownie. W pewnym eksperymencie stwierdzono, że jeden z dwóch uczestników był bardziej zdolny do nazwania zastosowanego bodźca (zwierzęcia), gdy był prezentowany w prawym polu widzenia, ze względu na lokalizację tego języka. Chociaż informacja wizualna zdawała się być rozproszona, nie stwierdzono, że miejsce, w którym przedstawiono bodziec, było związane z określonym typem reakcji.
Konflikt z klasycznymi teoriami
Dane te, mimo że są dalekie od rozstrzygających z uwagi na małą próbkę, pokazują, że to, co przewiduje klasyczna teoria, nie jest sztywno spełnione. W rzeczywistości nie zostało jeszcze udowodnione, że zostanie ono spełnione u większości pacjentów. Prawda jest taka, że dowody z tymi dwoma pacjentami w pięciu zadaniach kwestionujących podstawowe założenia nie tylko kolidują ze starymi przypadkami klinicznymi, ale także z opisanymi wyżej teoriami świadomości.
Zarówno GWD, jak i IIT przewidują, że po sekcji ciała modzelowatego i przerwaniu przepływu informacji z jednej strony na drugą powstają dwie oddzielne świadomości. Prawda jest taka, że żaden z tych pacjentów nie wykazywał oznak podwójnej świadomości i wyjaśnił, że mają jedną, dobrze zintegrowaną świadomość. Dane te dobrze pasują do innej teorii świadomości: do powtarzającego się lokalnego przetwarzania. Teoria ta przewiduje, że tylko interakcja i wymiana między dwoma różnymi obszarami mózgu wystarcza, aby przekazać informację do świadomości. W związku z tym nie potrzeba dwóch połączonych półkul, aby doprowadzić do tej samej świadomości oddzielne informacje przez kalusotomię.
Inne możliwe wyjaśnienia
Wyniki nie są ostateczne i powinny być wykonane za pomocą pincety , Możliwe jest przedstawienie alternatywnych wyjaśnień, które integrują to, co opisano w typowych przypadkach i tym, co znaleziono w tym badaniu. Na przykład należy wziąć pod uwagę, że pacjenci przyjmowani jako badani byli znieczuleni ponad 15 lat temu. Możliwe, że po operacji informacja jest skutecznie rozproszona, ale z czasem mózg znalazł sposób na połączenie się z podwójną świadomością i ponowne sformułowanie.
Mimo to fascynujące jest to, że ci pacjenci z rozszczepioną percepcją są w stanie zebrać informacje i przedstawić je w jednej świadomości, dając zjednoczoną odpowiedź. Jest to zjawisko, na które niewątpliwie trzeba będzie odpowiedzieć pewnego dnia, jeśli chcemy mieć prawdziwie wyjaśniającą teorię świadomości.
