Teoria Fair World: czy mamy to, na co zasłużyliśmy?
Malvin J. Lerner, ojciec Teorii Sprawiedliwego Świata, potwierdził, że ludzie: "mają potrzebę wierzenia, że żyją w świecie, w którym wszyscy na ogół dostają to, na co zasłużyli" (1982).
Wiara w sprawiedliwy świat manifestuje się, w postaci poznawczego uprzedzenia, w idei, że dobrzy ludzie będą mieć tendencję do tego, aby przydarzały im się dobre rzeczy, przeciwnie, źli ludzie będą mieć tendencję do czynienia złych rzeczy. Ten sposób postrzegania świata zwykle utrzymuje się w dużej części populacji, chociaż zwykle się to nie zdarza.
Psychologiczna funkcja wiary w sprawiedliwy świat
Przy wielu okazjach dobrzy i pełni szacunku ludzie nie mają szczęścia w życiu, na co zasługują , W wielu innych, ci, którzy żyją kosztem wykorzystywania innych, odnoszą sukces, a ich życie przebiega gładko. W obliczu tych faktów, które zaobserwowano w zimny sposób, są niesprawiedliwe, istota ludzka rozwinęła uprzedzenia, które pozwala mu na asymilację w pozytywny sposób.
Dlatego myślenie o świecie jako uczciwym miejscu, w którym każdy ma to, na co zasłużył, jak twierdzi Furnham (2003), posłuży jako czynnik ochronny przed stresem spowodowanym nieprzyjemnymi zdarzeniami, których jesteśmy świadkami. Lerner twierdzi, że to przekonanie pozwala nam postrzegać nasze środowisko jako stabilne i uporządkowane miejsce, a bez niego proces motywacyjny, który pozwala nam wyznaczyć długoterminowe cele, jest trudny, ponieważ pozwala nam myśleć, że naprawdę kontrolujemy nasze własne przeznaczenie.
To przekonanie jest naprawdę trudne do wyeliminowania ze względu na to, jak trudne byłoby postrzeganie rzeczywistości bez jej efektu ochronnego , Dlatego nasze poznawanie wykorzystuje pewną metodę do utrzymania i wzmocnienia tej idei.
Obwinianie ofiary
Najczęstszym procesem jest obwinianie ofiary w nieuczciwej sytuacji , Na przykład, nierzadko słyszy się od niektórych osób, że jeśli ktoś jest biedny, to dlatego, że nie starał się w życiu wystarczająco. Nie ma też tych, którzy w obliczu naruszenia twierdzą, że kobieta powinna być w towarzystwie lub powinna nosić ubrania, które prowokują mniej gwałcicieli.
Te niebezpieczne argumenty chronią tych, którzy mają tę stronniczą wiarę, ponieważ, sądząc, że nie robią niczego, co mogłoby mieć negatywne konsekwencje, pogorszeniu ulegnie percepcja wrażliwości i ryzyko cierpienia określonych sytuacji.
Kolejny efekt
Efekt a posteriori również wzmocniłby te myśli , Ten efekt jest złudzeniem poznawczym, które sprawia, że myślimy, znając wyniki zdarzenia, że wiedzieliśmy, jak rozwiązać go znacznie lepiej niż ofiara.
Prostym tego przykładem są "eksperci z baru", którzy po obejrzeniu niedzielnego meczu piłki nożnej znają (lepiej niż trener) taktykę, która doprowadziłaby ich drużynę do zwycięstwa.
Potwierdzenie stronniczości
Innym uprzedzeniem, które podtrzymuje te uprzedzenia, jest potwierdzenie. Dotyczy to skłonność człowieka do szukania argumentów popierających jego teorie ignorując te, które im zaprzeczają.
Strefa kontrolna
Wiara w sprawiedliwy świat pomaga także chronić własną samoocenę i opiera się na uprzedzeniach dotyczących własnego interesu. Przy przypisywaniu przyczyn powodzenia, osoba będzie myślała, że wynika to z czynników znajdujących się w ich strefie kontrolnej, takich jak wysiłek, jaki poczynili lub własne umiejętności. I odwrotnie, gdy wystąpi awaria, przypisuje się jej cechy środowiskowe, takie jak pech. Te spostrzeżenia, jak widzieliśmy, są różne, gdy obserwujemy zachowania innych ludzi.
Obserwując sytuację z zewnątrz, obserwator przygląda się bliżej charakterystyce osobowości i działaniom tego, który cierpi (Aronson, 2012). W ten sposób zignorować, z powodu braku wiedzy, cechy środowiska, które dotknęło daną osobę , Na przykład w przypadku osoby bezdomnej niewielka uwaga nie wiedziałaby, że dana osoba mogła się tam dostać z powodu sekwencji nieprzewidywalnych zdarzeń, a nie z powodu własnego lenistwa. Kryzys gospodarczy, wydarzenie, którego żadna zwykła osoba nie mogła przewidzieć, mógł zostawić tę osobę bez pracy. Doprowadziło to do nagromadzenia długów, napięć rodzinnych, zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, itp.
Jakie czynniki osobowości wpływają na to przekonanie?
Nikt nie lubi żyć w środowisku niepewności i myśleć, że przez przypadek może się to zdarzyć. Dlatego są ludzie, którzy używają tych uprzedzeń w swoich schematach myślowych. Dla Marvina Lernera, wiara, że każdy ma to, na co zasłużył, byłaby złudną iluzją, to jest samooszukiwaniem , Stałoby się fałszywym przekonaniem motywowanym pragnieniem bezpieczeństwa i kontroli (Furnham, 2003).
Główną cechą osobowości, która definiowałaby te idee, jest umiejscowienie kontroli, w szczególności wewnętrzne umiejscowienie.Ludzie z tym poczuciem kontroli dostrzegają, że konsekwencje ich zachowań są dla nich zależne, to znaczy przejmują odpowiedzialność za swoje działania. Przeciwnie, osoby z zewnętrznym umiejscowieniem kontroli mają tendencję do przypisywania tego, co dzieje się w ich otoczeniu, do czynników takich jak szczęście lub przypadek.
Inne czynniki osobowościowe, które modulują wiarę w sprawiedliwy świat i umiarkowane to altruizm i empatia. Wpływa również na podobieństwo między podmiotem a ofiarą. Może to prowadzić do zachowań dyskryminujących, takich jak seksizm lub rasizm. Inne badania kojarzyły te wierzenia z konserwatywnymi i autorytarnymi ideologiami (Furnham, 2003).
W jaki sposób to przekonanie wpływa na społeczeństwo?
Wiara w sprawiedliwy świat nie byłaby wrodzona ludzkiemu, tak jak język może być, ale zostałaby nabyta jako część kultury, w której rozwija się jednostka. Może to znaleźć odzwierciedlenie w społeczeństwie, takim jak religia.
W tradycyjnym wierze katolickiej, jak również w innych, istnieje istnienie Boga, który będzie odpowiedzialny za wynagradzanie dobrych wzorców podczas gdy on karał tych, którzy łamali jego prawo. Te kary i nagrody byłyby wykonywane zarówno w życiu, jak i po śmierci, co motywuje osobę, która przestrzega tej doktryny, aby utrzymać ich przekonania na stabilnym poziomie. Wiara w religię i wszechobecna siła może służyć jako psychologiczny mechanizm radzenia sobie ze stresem.
Wpływ "sprawiedliwego świata" na wspólne wartości
Wiara w sprawiedliwy świat, z tego czy innego powodu, wpływa nie tylko na sposób postrzegania życia jednostki, jej samooceny i uprzedzeń, ale może wpływać na zachowanie społeczeństwa na poziomie zbiorowym. Ideologia polityczna podtrzymywana na podstawie tego, że każdy ma to, na co zasłużyła, doprowadzi do praktyk wspierających te idee.
W tym do francuskiego wyrazu laissez faire, dla osoby z tymi przekonaniami, państwo nie powinno być odpowiedzialne za dystrybucję zasobów społeczeństwa i korygować nierówności szans powodowanych przez środowisko, ale odpowiedzialnym za to powinien być człowiek z jego wysiłków. Przekonania o związku między wysiłkiem a zasłużoną nagrodą wpłynęłyby zarówno na politykę podatkową, redystrybucję bogactwa i formę wynagrodzenia pracowników przez ich firmę (Frank i in., 2015).
Idea sprawiedliwego świata wpływa również na inne aspekty, takie jak polityka więzienna , Jeśli obserwujemy jedynie działania i konsekwencje popełnionego przestępstwa, praktyką, którą należy przestrzegać, będzie pozbawienie go życia w społeczeństwie przez ustalony czas. Natomiast biorąc pod uwagę, że mogą istnieć okoliczności środowiska, takie jak ubóstwo, niski poziom wykształcenia, destrukturyzacja w rodzinie itp. predysponujące do popełnienia przestępstwa, polityki mogą być ukierunkowane na zapobieganie, interwencję i ponowne przystosowanie społeczeństwa do dużej części skazanych.
Pomysły te różnią się w zależności od kraju i są łatwe do utrzymania w czasie, a ich modyfikacja jest trudna, zarówno w jednym, jak iw drugim. Dlatego całościowe spojrzenie na sytuację danej osoby może pomóc zmienić jej nastawienie i ułatwić zrozumienie.
Bibliografia:
- Aronson, E. & Escohotado, A. (2012). Zwierzę społeczne Madryt: Alliance.
- Frank, D. H., Wertenbroch, K., i Maddux, W. W. (2015). Wynagrodzenie wydajności lub redystrybucja? Różnice kulturowe w przekonaniach o sprawiedliwym świecie i preferencjach nierówności płacowych. Zachowania organizacyjne i ludzkie procesy decyzyjne, 130, 160-170.
- Furnham, A. (2003). Wiara w sprawiedliwy świat: postęp badań w ciągu ostatniej dekady. Osobowość i różnice indywidualne, 34 (5), 795-817.
- Lerner, Melvin J. (1982). Wiara w sprawiedliwy świat: podstawowe złudzenie. New York, NY: Plenum Press.
