Mit jaskini Platona
Mit jaskini Platona Jest to jedna z wielkich alegorii filozofii idealistycznej, która naznaczyła tak bardzo sposób myślenia o kulturach Zachodu.
Zrozumienie tego oznacza znanie stylów myśli, które przez stulecia dominowały w Europie i Ameryce, a także fundamentów teorii Platona. Zobaczmy, z czego składa się.
Platon i jego mit o jaskini
Ten mit jest alegorią teorii idei zaproponowanej przez Platona i pojawia się w pismach, które są częścią książki The Republic. Jest to w zasadzie opis fikcyjnej sytuacji pomógł zrozumieć sposób, w jaki Platon wymyślił związek między światem fizycznym a światem idei i jak przez nie przechodzimy.
Platon zaczyna od mówienia o ludziach, którzy od urodzenia pozostają przykute do głębi jaskini, nigdy nie będąc w stanie jej opuścić i, w rzeczywistości, bez możliwości spojrzenia wstecz, aby zrozumieć, co jest źródłem tych łańcuchów.
W ten sposób zawsze patrzą na jedną ze ścian jaskini, a łańcuchy trzymają je od tyłu. Za nimi, w pewnej odległości i nieco ponad głowami, znajduje się ognisko, które nieco rozjaśnia obszar, a pomiędzy nim a łańcuchami znajduje się ściana, którą Platon przyrównuje do sztuczek wykonywanych przez oszustów i oszustów. aby twoje sztuczki nie zostały zauważone.
Między murem a ogniskiem są inni mężczyźni, którzy niosą ze sobą przedmioty, które wystają ponad ścianę jego cień jest wyświetlany na ścianie którzy kontemplują mężczyzn przykutych łańcuchem. W ten sposób widzą sylwetkę drzew, zwierząt, gór w oddali, ludzi, którzy przychodzą i odchodzą, itd.
Światła i cienie: idea życia w fikcyjnej rzeczywistości
Platon utrzymuje, że jakkolwiek dziwna może być ta scena, ci przykutego do kajdanki mężczyzny, który on opisuje, przypominają nas ludzie, ponieważ ani oni, ani my nie widzimy więcej niż te fałszywe cienie, które symulują zwodniczą i powierzchowną rzeczywistość. Ta fikcja rzucana przez światło ogniska odrywa ich od rzeczywistości: jaskini, w której pozostają przykute łańcuchem.
Jednak gdyby któryś z mężczyzn uwolnił się od łańcuchów i mógł spojrzeć za siebie, rzeczywistość zmyliłaby go i przeszkodziłaby mu : światło ognia sprawiłoby, że odwróciłby wzrok, a zamazane postacie, które widział, wydawałyby się mniej realne niż cienie, które widział całe życie. Podobnie, jeśli ktoś zmusiłby tę osobę do przejścia w kierunku ogniska i poza nią, aż do opuszczenia jaskini, światło słoneczne jeszcze bardziej przeszkadzałoby mu, a on chciałby wrócić do ciemnej strefy.
Aby móc uchwycić rzeczywistość we wszystkich jej szczegółach, trzeba się do niej przyzwyczaić, poświęcić czas i wysiłek, aby zobaczyć rzeczy takimi, jakimi są, bez ulegania zamieszaniu i rozdrażnieniu. Jeśli jednak w pewnym momencie wróci do jaskini i spotka się ponownie z przykutymi mężczyznami, pozostanie ślepy z powodu braku światła słonecznego. W ten sam sposób wszystko, co mógł powiedzieć o prawdziwym świecie, spotkałoby się z kpiną i pogardą.
Dzisiejszy mit jaskini
Jak widzieliśmy, mit jaskini łączy serię bardzo wspólnych ideałów idealistycznej filozofii: istnienie prawdy, która istnieje niezależnie od opinii ludzi, obecność ciągłych oszustw, które sprawiają, że trzymamy się z dala od tego prawda i jakościowa zmiana, która implikuje dostęp do tej prawdy: po jej poznaniu nie ma odwrotu.
Te składniki można również stosować na co dzień , w szczególności w odniesieniu do sposobu, w jaki media i hegemoniczne opinie kształtują nasze punkty widzenia i nasz sposób myślenia bez naszego zrozumienia. Zobaczmy, jak fazy mitu jaskini Platona mogą odpowiadać naszemu obecnemu życiu:
1. Oszukiwanie i kłamstwo
Oszustwa, które mogą wynikać z chęci zatrzymania innych za pomocą niewielkiej ilości informacji lub brak postępu naukowego i filozoficznego, ucieleśniają zjawisko cieni, które przechodzą przez ścianę jaskini. Z punktu widzenia Platona, to oszustwo nie jest dokładnie owocem czyjejś intencji, ale konsekwencją, że materialna rzeczywistość jest tylko odbiciem prawdziwej rzeczywistości: świata idei.
Jednym z aspektów wyjaśniających, dlaczego kłamstwo tak bardzo wpływa na życie człowieka, jest to, że dla tego greckiego filozofa składa się z tego, co wydaje się oczywiste z powierzchownego punktu widzenia. Jeśli nie mamy powodu, aby coś kwestionować, nie mamy, a jego fałsz zwycięża.
2. Wyzwolenie
Akt wyzwolenia z łańcuchów byłby aktem buntu, który zwykle nazywamy rewolucjami lub zmiany paradygmatu. Oczywiście nie jest łatwo się zbuntować, ponieważ reszta społecznej dynamiki idzie w przeciwnym kierunku.
W tym przypadku nie byłaby to rewolucja społeczna, ale indywidualna i osobista rewolucja. Z drugiej strony, wyzwolenie oznacza widzenie, jak wiele z najbardziej zinternalizowanych przekonań jest wstrząśniętych, co wywołuje niepewność i niepokój. Aby ten stan zniknął, konieczne jest kontynuowanie postępu w sensie odkrywania nowej wiedzy. Według Platona nie można pozostać bez robienia czegokolwiek.
3. Wniebowstąpienie
Wniebowstąpienie prawdy byłoby drogim i niewygodnym procesem, który implikuje oderwanie się od przekonań bardzo zakorzenione w nas. Dlatego jest to wielka zmiana psychologiczna.
Platon miał na myśli, że przeszłość ludzi warunkuje sposób, w jaki doświadczają teraźniejszości iz tego powodu zakładała, że radykalna zmiana w sposobie rozumienia rzeczy musiała koniecznie powodować dyskomfort i dyskomfort. W rzeczywistości jest to jedna z rzeczy, które są oczywiste na jego drodze do zilustrowania tego momentu poprzez ideę kogoś, kto próbuje wydostać się z jaskini zamiast siedzieć i zdobywać oślepiające światło na zewnątrz. rzeczywistość
4. Zwrot
Powrót byłby ostatnią fazą tego mitu, który polegałby na rozpowszechnianiu nowych idei , że szokując może wywołać zamieszanie, pogardę lub nienawiść do kwestionowania podstawowych dogmatów, które stanowią kręgosłup społeczeństwa.
Ponieważ jednak dla Platona idea prawdy była związana z pojęciem dobra i dobra, osoba, która miała dostęp do autentycznej rzeczywistości, ma moralny obowiązek, aby inni ludzie odłączyli się od ignorancji, i dlatego musi rozpowszechniać swoją wiedzę.
Ta ostatnia idea sprawia, że mit o jaskini Platona nie jest dokładnie opowieścią o indywidualnym wyzwoleniu. Jest to koncepcja dostępu do wiedzy część perspektywy indywidualistycznej tak: to jednostka, która własnymi środkami, uzyskuje dostęp do prawdy poprzez osobistą walkę z iluzjami i oszustwami, coś powszechnego w idealistycznych podejściach, gdy opiera się na przesłankach solipsyzmu. Jednakże, gdy dana osoba osiągnie ten etap, musi przejąć wiedzę do reszty.
Oczywiście, idea dzielenia się prawdą z innymi nie była dokładnie aktem demokratyzacji, jak mogliśmy to dzisiaj zrozumieć; był to po prostu mandat moralny, który zrodził się z teorii idei Platona i nie trzeba było tego przekładać na poprawę materialnych warunków życia społeczeństwa.
Bibliografia:
- Bury, R. G. (1910). Etyka Platona. Międzynarodowy Dziennik Etyki XX (3): 271-281.
- Whitehead, A. N. (1929). Proces i rzeczywistość (w języku angielskim).
