Czym tak naprawdę jest populizm?
Pojęcie "populizm "(Lub przymiotnik" populistyczny ") wkroczył na obecną scenę polityczną w szybki i niemal wymuszony sposób. To słowo, chociaż jest wytrwale używane przez polityków, media, a nawet zwykłych obywateli, nie wydaje się mieć konsensusu definicji, a zatem jego użycie może prowadzić do zamieszania.
Sformułowanie i użycie słów o różnym znaczeniu jest przedmiotem zainteresowania psychologii kulturowej i politycznej, i dlatego proponujemy zbadanie w obrębie tego niejednoznacznego pojęcia, które zaczęło być używane (nie zawsze poprawnie) zarówno dla określenia ruchu ksenofobicznego, jak i "Front National" Marine Le Pen lub partii PODEMOS prowadzonej przez Pablo Iglesiasa .
Czym jest "populizm"?
"Populizm", rozumiany jako praktyka polityczna, wywodzi się z łacińskiego słowa populus który, jak łatwo można odliczyć, oznacza wioska , Co ciekawe, "demokracja", utworzona przez grecki korzeń dêmos to także oznacza wieś. Według socjologa Gérarda Maugera [1], koncepcja miasta, która odnosi się do "demokracji" jest ciałem obywatelskim w całym państwie narodowym , Przeciwnie, osoby, które nazywają "populizm", można interpretować na dwa różne sposoby, przy czym obie koncepcje opierają się na różnych mentalnych reprezentacjach rzeczywistości. Pierwsza, wersja odpowiadająca konserwatywnemu pryzmatowi politycznemu, odnosi się raczej do etosu niż populusu, gdzie jego główny niuans tkwi w logice społecznego darwinizmu. Dlatego ksenofobiczna i wykluczająca logika, jakby kultura była czymś zamkniętym, dobrze wytyczonym i do pewnego stopnia postrzeżeniowym; Ponadto ma na celu kryminalizację klasy politycznej opartej na władzy.
Przeciwnie, druga wersja Bardziej prawdopodobne jest, że będą wykorzystywane przez lewicowe sektory polityczne, nie patrzy na darwinizm społeczny, ale traktuje ludzi jako całość, bez różnic, z wyjątkiem tych, które interweniują w podziale klas. Oznacza to, zgodnie z tą koncepcją miasto jest żywym ciałem, w którym rozwija się kultura , zbieżność osobliwości, które nie mogą być objęte pojedynczymi ramami wyjaśniającymi. Z politycznego punktu widzenia to ludzie pozbawieni przewagi elit, którzy próbują kształtować ludzi zgodnie z ich interesami.
Populizm i my możemy (Pablo Iglesias)
Do tych dwóch ostatnich konceptualizacji zaproponowanych przez francuskiego socjologa można dodać taki, którego użycie dominuje ostatnio w przemówieniach niektórych partii politycznych w Królestwie Hiszpanii. Te cechy można dodać w dwóch propozycjach socjologa. "Populizm", używany przede wszystkim do określenia formacji politycznej PODEMOS (argument używany przez Partię Ludową i Hiszpańską Socjalistyczną Partię Robotniczą), ma konotację nieco odmienną od wcześniej zaproponowanych definicji, a zatem z pewnością niepoprawną. Rzeczownik zdaje się denominować praktyka polityczna składająca się z fałszywych argumentów, których celem jest uchwycenie elektoratu w ogóle (ludzi) i, ostatecznie, władzy , Ta definicja jest bliższa demagogii, ale podobieństwa do "populizmu" i łatwość mieszania się z innymi są oczywiste.
Z drugiej strony Ernesto Laclau, politolog i argentyński filozof, sugeruje definicję, która łączy podział między dwiema wizjami wspomnianymi powyżej:
"Populizm nie jest pejoratywnym terminem. Ale raczej neutralne pojęcie. Populizm jest sposobem budowania polityki. Graj w bazie przeciwko szczytowi, przeciwko elitom, przeciwko masom mobilizowanym przeciwko oficjalnym instytucjom. "Różnice między populizmem a demagogią
Zrozumienie "populizmu" jako praktyki politycznej, która prowadzi do interpretacji problemów w stosunku do powyższych, to jest do elit polityczno-ekonomicznych, nie prowadzi nieubłaganie do zdefiniowania dyskursu politycznego jako błędnego (rozszerzona praktyka w argumencie anty-PODEMOS) ). W rzeczywistości, jeśli przyjmiemy tę definicję, "populizm" jako fałszywą praktykę polityczną, moglibyśmy określić jako populistów ogromną większość partii politycznych hiszpańskiego kibica, tylko po to, by poddać się logice elektoralizmu w reprezentacyjnej demokracji ,
Przeciwnie, "populizm", jako polityczna praktyka skierowana na wezwanie ludu przeciwko ich elitom, przyczynia się do politycznego interwencjonizmu obywatela, którym są (lub powinny być), w pierwszej kolejności osoby bezpośrednio odpowiedzialne za demokrację. Przypadki korupcji, polityka konfrontacji kulturowej, cięcia sektora publicznego ... nie pozostawiają już miejsca na myślenie o innej reprezentacji rzeczywistości poza korupcją obecnego systemu politycznego i tymi, którzy ją utrwalają.
Uwagi:
[1] Gérard Mauger jest francuskim socjologiem, dyrektorem badań w Narodowym Centrum Badań Naukowych (CNRS) we Francji i zastępcą dyrektora Centrum Europejskiej Socjologii (CSE).
