Matthew Effect: co to jest i jak opisuje niesprawiedliwości
Coś, o co wielu socjologów zadało sobie pytanie, to dlaczego ludzie, którym przypisano określone materialne lub niematerialne korzyści, ostatecznie otrzymują te świadczenia w sposób skuteczny. I to samo, ale na odwrót: jak to jest, że ludzie, którzy mają mniejsze korzyści, mają również mniejszy dostęp do nich.
Powstało wiele koncepcji i teorii, które oferują odpowiedzi na powyższe. Te pojęcia i teorie zostały przemyślane i zastosowane z różnych obszarów. Na przykład psychologia społeczna, psychologia organizacyjna, ekonomia lub polityka społeczna. Jednym z tych, które były używane od połowy XX wieku w psychologii i socjologii, jest Efekt Mateusza , Następnie wyjaśnimy, na czym polega ten efekt i jak został zastosowany do wyjaśnienia różnych zjawisk.
- Powiązany artykuł: "Naukowy rasizm: co to jest i jak przekształca naukę, by legitymizować samą siebie"
Dlaczego nazywa się Matthew Effect?
Efekt Matthew jest również znany jako Efekt Świętego Mateusza. Nazywa się to tak, ponieważ biblijny fragment Ewangelii Mateusza został wzięty i ponownie przeczytany. W szczególności, jest werset 13, rozdział 19, który mówi, że "kto ma, będzie miał i będzie miał w obfitości; ale ci, którzy nie mają nawet tego, co mają, zostaną zabrani. "
W jego ponownym czytaniu podano wiele interpretacji. Są tacy, którzy używali go do uzasadnienia przypisania i niesprawiedliwego podziału materialnych i niematerialnych korzyści; i są tacy, którzy używali go w przeciwnym kierunku, aby potępić ten podział. W szczególnym przypadku dziedziny nauki , fragment został ponownie odczytany, aby wyjaśnić zjawisko w socjologii nauki; kwestię, którą szczegółowo wyjaśnimy pod koniec tego tekstu.
- Może jesteś zainteresowany: "Seksualne uprzedzenia: teorie wyjaśniające"
Wymiary tego zjawiska społecznego
Jak powiedzieliśmy, istniały różne dyscypliny, zarówno z dziedziny psychologii, jak i pokrewnych dziedzin, które próbowały wyjaśnić proces dystrybucja społeczna korzyści materialnych i niematerialnych , Niektóre z najbardziej popularnych to, między innymi, efekt pigmalion, efekt kuli śnieżnej lub efekt kumulacji.
W tym przypadku Efekt Mateusza pozwolił zwrócić uwagę nie tylko na podejmowanie decyzji dotyczących wyboru i podziału korzyści w oparciu o kryteria kategoryzacji (stratyfikacja społeczna), ale pozwala także zastanowić się, jak to się łączy z strukturą. indywidualnej psychologicznej percepcji, z której przypisujemy pewnym ludziom szereg wartości uzasadniających wybór i podział korzyści.
W tym sensie Efekt Mateusza występuje poprzez dwa wzajemnie powiązane wymiary: proces selekcji i dystrybucji; i proces indywidualnej percepcji, związany z aktywacja naszej strategii pamięci i atrybucji .
1. Procesy selekcji i dystrybucji
Są ludzie lub grupy ludzi, których cechy są, jak uważamy, niezbędne do uzyskania różnych korzyści. W zależności od kontekstu możemy zadać sobie pytanie: jakie wartości są uważane za istotne dla dystrybucji korzyści materialnych i niematerialnych? Na podstawie jakich kryteriów wypłacane są różne świadczenia?
W strukturach piramidalnych i modelach merytokratycznych jest to dość widoczne, ponieważ przypisuje się osobie lub podmiotowi zdolność do bycia wierzycielem korzyści. Ta osoba lub podmiot jest tą, która jest rozpoznawana w pierwszych, a czasem unikalnych, akcjach i wartościach miejsca. Zmniejsza to również szanse, że świadczenia i warunki ich możliwości są równo rozłożone.
2. Procesy indywidualnej percepcji
Mówiąc ogólnie, są to wartości oparte a priori na skojarzeniu osoby lub grupy osób z materialną lub niematerialną korzyścią. Nadmierna waloryzacja parametrów jest częsta, nawet pojedynczo zwykle uważamy górę piramidy za najcenniejszą , a stamtąd również uzasadniamy, że dystrybucja jest podejmowana z korzyścią dla niektórych, a nie dla innych.
Na indywidualną percepcję wpływa proces decyzyjny, który kończy się uzasadnieniem podziału korzyści między "najlepszych".
Efekt Mateusza między innymi wiąże decyzje o podziale zasiłków z prestiżem społecznym przypisywanym a priori określonym osobom lub grupom ludzi. Podobnie Koncepcja pozwoliła nam pomyśleć o lukach w warstwach społecznych to znaczy, jak to jest, że poprzednia ma wpływ na zmniejszenie korzyści tych, którzy nie odpowiadają określonym wartościom (na przykład prestiż).
Nierówność w socjologii nauki
Efekt Matthew został użyty przez amerykańskiego socjologa Roberta Mertona w latach 60. XX wieku, aby wyjaśnić, w jaki sposób przypisujemy zasługę badań naukowych tylko jednej osobie, nawet gdy inne osoby uczestniczyły w większej proporcji .
Innymi słowy, służy wyjaśnieniu, jak geniusz naukowy przypisywany jest niektórym ludziom, a nie innym. I jak z tego wynikają pewne możliwości działania i produkcji wiedzy dla niektórych, a nie dla innych.
Mario Bunge (2002) mówi nam, że w rzeczywistości w tym kontekście przeprowadzono różne eksperymenty na Efekcie Mateusza. Na przykład w latach 90. grupa naukowców wybrała pięćdziesiąt artykułów naukowych , zmienili tytuł i nazwę (dla nieznanego badacza) i wysłali je do publikacji w tych samych czasopismach, w których pierwotnie zostały opublikowane. Niemal wszyscy zostali odrzuceni.
Powszechne jest, aby nasza pamięć działała od nazwisk osób, które mają już pewne naukowe lub akademickie uznanie, a nie od nazw tych, których nie kojarzymy z takimi wartościami jak prestiż. Według słów argentyńskiego epistemologa: "Jeśli laureat Nagrody Nobla mówi o rantach, wydaje się, że w każdej gazecie, ale mroczny śledczy ma wylew geniuszu, a opinia publiczna nie wie" (Bunge, 2002, pp.1).
Tak więc Efekt Mateusza jest jedną z tych, które przyczyniają się do społecznej stratyfikacji środowisk naukowych , które również mogą być widoczne w innych środowiskach. Na przykład w tym samym kontekście termin "efekt Matyldy" został użyty do analizy stratyfikacji społecznej i genderowej nauki.
Bibliografia:
- Jiménez Rodríguez, J. (2009). Efekt Mateusza: koncepcja psychologiczna. 30 (2): 145-154.
- Bunge, M. (2002). Efekt San Mateo. Polis, magazyn latynoamerykański [Online]. Opublikowano 26 listopada 2012 r., Dostęp do 2 lipca 2018 r. Dostępny pod adresem //journals.openedition.org/polis/8033.
